Artemisia vulgaris – Bijvoet

Bijvoet zie je nu overal omhoog komen tot het halverwege de zomer manshoog kan zijn. De wetenschappelijke naam is afgeleid van de Griekse Godin Artemisia, zij was beschermster van geboorte, vrouwen en Godin van de jacht. Volgens een ander verhaal komt de naam Artemisia van de vrouw van de Grieks/Persische koning Mauschus. Haar graf is het Mausoleum van Halicarnassus, 1 van de 7 wereldwonderen. Omdat het kruid overal voorkomt en niet opvalt, is de tweede deel van de naam vulgaris. Vulgaris betekend namelijk “gewoon”.

Ook voor de Nederlandse naam zijn verschillende verklaringen te vinden. De naam bijvoet zou kunnen afstammen van het oud Duitse en Germaanse woord bilboz, dat later in bifouz is veranderd. Bifouz betekent ‘bij de spijzen’ en bijvoet werd veel bij vet eten gebruikt.
De verklaring voor de naam kan ook van de Romeinen komen, zij legden het kruid namelijk in hun schoenen om minder snel vermoeide voeten te krijgen.

Methoden van gebruik door de eeuwen heen:

-Bijvoet werd vroeger gezien als kruid van overgang en bescherming en gebruikt bij rituelen rond zwangerschap en bevallingen.
-Bij begrafenissen werd het als wierook verbrand en meegegeven in het graf zodat de geest een makkelijkere overgang naar het hiernamaals zou hebben. Het kruid is in veel graven gevonden, van heilige grotten in Frankrijk die tussen 35.000 en 10.000 jaar oud zijn tot in graven in Irak van meer dan 60.000 jaar oud.
-Jagers gebruikten bijvoet om zich mee in te smeren om zo hun geur te maskeren en hun prooi op deze manier makkelijker te vangen.
-Bijvoet werd vroeger ook gebruikt om bier en wijn op smaak te brengen.
-In Duitsland werd bijvoet vaak gebruikt bij vette vleesgerechten, zodat deze beter verteerd konden worden. Nu weten we dat dit door de bitterstoffen komt.
-De romeinen legden het in hun sandalen om minder snel vermoeid te raken tijdens het marcheren.
-In de middeleeuwen dacht men dat Johannes de Doper een krans van bijvoet om zijn middel droeg, daarom wordt bijvoet ook wel Sint-Jansgordel genoemd. Dit is een hele andere plant dan Sint Janskruid.
-In allerlei culturen en landen, zoals Rusland, Ierland en Schotland, bestaan verschillende verhalen over bijvoet.
-In de Germaanse cultuur werd bijvoet gezien als het kruid van de moedergodin, wat terug te lezen is in de verhalen van bijvoorbeeld Vrouw Holle en Moeder de Gans. Dit heeft ermee te maken dat heksen en sjamanen zich inwreven met bijvoet, het ganzenkruid, voordat zij in trance gingen om naar andere werelden te reizen. Doordat ze zich met bijvoet hadden ingesmeerd, waren ze beschermd. De gans is terug te vinden in het verhaal van Vrouw Holle, als haar huisdier.

De plant Bijvoet

Bijvoet hoort tot de composieten familie en is een alsem. De bekendste is de Absint alsem.
Deze overblijvende plant (bijvoet) bloeit van juni tot en met september en sterft in de winter helemaal af, om in het voorjaar weer tevoorschijn te komen. Ze groeit overal, het liefst op zandgrond en komt op het hele noordelijke halfrond voor.
Erg opvallend is dat de onderkant van de blaadjes viltachtig en wit zijn. De inhoudsstoffen, dit zijn de stoffen die de werking aan een kruid geven, zijn vooral etherische oliën en bitterstoffen

Hoe we bijvoet tegenwoordig gebruiken:

-In de keuken kun je bijvoet gebruiken in hartige soepen en ook bij gebakken aardappeltjes is het erg lekker. Het kruid is goed voor de spijsvertering omdat het vetten afbreekt.
-Daarnaast is het ook een echt vrouwenkruid. Bijvoet helpt bij allerlei vrouwenkwalen, onder andere het op gang brengen van de menstruatie.
-Als wierook wordt het gebruikt om ruimtes te reinigen. Je zou er fijn van kunnen slapen en het houdt nachtmerries weg.
-Je kunt bijvoet ook verbranden om insecten weg te houden, dit heb ik zelf gedaan en het werkt erg goed.
-In de klassieke acupunctuur worden er moxastaafjes van gemaakt, deze worden voor gebruik warm gemaakt en gebruikt in plaats van naalden.

Bijvoet weetjes:

-Wetenschappers hebben ontdekt dat de bovenmenselijke prestaties die de Romeinen aan bijvoet toeschreven, niet waar zijn. Maar er zit wel een stof in het kruid die de huid laat samentrekken, waardoor blaren worden voorkomen en het transpireren van de voeten minder is.
-Het bedrijf Servaplant in Krimpen aan de IJssel heeft onder leiding van Drs. Claudia Külling en dr. Ingrid Weissenhorn onderzocht dat bijvoet als milieuvriendelijk alternatief voor landbouwgif gebruikt kan worden.
–In Drenthe ligt een wandelroute met de naam Bijvoetpad, dit pad loopt langs een aantal hunebedden en is 13,5km lang.

Bronnen:
Boeken:
Groot geneeskrachtig Handboek door Verhelst
Wilde planten van west- en midden Europa, Reader’s Digest
Kruiden het complete naslagwerk voor het kweken en gebruiken door Lesley Bremness
Bijvoet het magische vrouwen- & sjamanenkruid door Tanja Hilgers

Internet: Flora van Nederland.nl en Servaplant.nl

Scroll naar boven