Wie heeft er niet ooit, op een mooie zonnige dag, liggend in het gras, een bloemenkrans van Madeliefjes gevlochten of er een paar in het haar of een boeketje gestoken. Ze is nu, begin april, weer uitbundig tot bloei gekomen.
De Madelief (Bellis perennis, familie Asteraceae) is een plantje dat in medicinale toepassingen geen hoofdrol opeist en ook in literatuur vaak in samenhang met andere planten genoemd wordt. Zo is zij is een bekende co-star bij bijvoorbeeld hoofrolspeler Arnica bij de behandeling van hematomen.
Hoog tijd om deze alom geliefde bijrol speler eens in de spotlight te plaatsen!
De Madelief komt voor in Europa, Noord America en Centraal Azië.
Traditioneel, in de overlevering, wordt de Madelief toegepast bij wondzorg, reumatische aandoeningen, eczeem, oogklachten, ontstekingen en tonsillitis(1).
Inhoudsstoffen
Pas de laatste tien jaar is er wat meer onderzoek naar de Madelief gedaan. Inmiddels zijn er 319 inhoudsstoffen van de Madelief beschreven. De belangrijkste inhoudsstoffen van de Madelief zijn saponinen (anticarcinogeen, antimicrobieel, immunomodulerend), fenolen (antioxidante werking), terpenen (antimicrobieel en anti-inflammatoir), vetzuren (rol in vetmetabolisme), alkaloïden, vitamines en mineralen (2). Zie figuur 1, bio-actieve metabolismen in B. perennis.
Bron: (2)
Geneeskrachtige werking:
In de afgelopen 25 jaar zijn in studies de anti-oxidante, angst verminderende, antidepressieve, vet verlagende, anti-carcinogene en antimicrobiële werking van de Madelief onderzocht (2). Onderstaand worden een paar van de meest opvallende resultaten beschreven:
- Antioxidante werking:
In verschillende in vitro en in vivo onderzoeken* is de antioxiderende werking van de Madelief aangetoond. Bij die onderzoeken zijn diverse soorten extracten van de Madelief getest op hun vermogen om schadelijke stoffen in het lichaam te neutraliseren en daarmee het risico op cel beschadiging te verlagen (1–3).
- Ondersteuning van psychisch welzijn en neurologische functies:
Bij proeven op ratten, bleek dat hoge doseringen van waterextract van de bloemen van de Madelief, angst verminderend op de dieren werkte. Ook bleek dat de Madelief mogelijk een vergelijkbare werking heeft als benzodiazepines (remming van serotonerge activiteit via het GABA systeem) en zo angst remmend kan werken. Verder waren er aanwijzingen dat het geheugen en de cognitieve functies van de ratten toenamen bij hoge doses van het waterextract (4).
- Metabole aandoeningen:
Er zijn aanwijzingen dat de Madelief invloed heeft op bloedglucose- en lipidenniveaus(2). Bij in vivo onderzoek bleek dat ethanolextracten van de bloemen en bladeren van de Madelief, een significant bloedglucose verlagend effect hebben. De Madelief is daarmee geschikt als voedingssupplement met een preventieve werking op diabetes mellitus type 2 (DM2) en kan ook complementair ingezet worden bij de behandeling van DM2(5). Het bloedglucose verlagend effect wordt mogelijk veroorzaak door de diverse polyfenole inhoudsstoffen die in de Madelief aangetroffen werden(5).
In vitro onderzoek toonde aan dat de Madelief het triglyceridenniveau kan verlagen(6). Triglyceride is een vetachtige stof die in de lever wordt gemaakt en die wordt opgenomen uit de voeding. Teveel triglyceride wordt opgeslagen in het lichaam en verhoogt het risico op hart- en vaatziekten en ontsteking van de alvleesklier (pancreatitits). Naast een gezonde leefstijl, zijn er aanwijzingen dat ook Madeliefextracten triglyceride verlagend werken en zo bijdragen aan verbetering van het metabole systeem(6).
Halverwege april volgt een recept met als hoofdingrediënt de Madelief. Deze vind je dan weer op onze website!
*FRAP en DPPH Radicaal Assay bij methanolextracten van de bladeren en bloemen; bij meting bleek een hoge totale Fenolische inhoud; hoge waarden bij ORAC test op bloemenextract
Bronnen:
- Karakas FP, Turker AU, Karakas A, Mshvildadze V, Pichette A, Legault J. In vitro cytotoxic, antibacterial, anti-inflammatory and antioxidant activities and phenolic content in wild-grown flowers of common daisy—A medicinal plant. J Herb Med. 2017 Jun;8:31–9.
- Albien AL, Stark TD. (Bio)active Compounds in Daisy Flower (Bellis perennis). Molecules. 2023 Nov 22;28(23):7716.
- Karić E, Horozić E, Pilipović S, Dautović E, Ibišević M, Džambić A, et al. Tyrosinase Inhibition, Antioxidant and Antibacterial Activity of Commercial Daisy Extract (Bellis perennis). J Pharm Res Int. 2023 Mar 23;35(5):13–9.
- Karakaş P. Effects of common daisy (Bellis perennis L.) aqueous extracts on anxiety-like behaviour and spatial memory performance in Wistar albino rats. Afr J Pharm Pharmacol. 2011 Sep 22;5(11):1378–88.
- Haselgrübler R, Stadlbauer V, Stübl F, Schwarzinger B, Rudzionyte I, Himmelsbach M, et al. Insulin Mimetic Properties of Extracts Prepared from Bellis perennis. Molecules. 2018 Oct 11;23(10):2605.
- MORIKAWA T, MURAOKA O, YOSHIKAWA M. Pharmaceutical Food Science: Search for Anti-obese Constituents from Medicinal Foods-Anti-hyperlipidemic Saponin Constituents from the Flowers of Bellis perennis-. YAKUGAKU ZASSHI. 2010;130(5):673–8.