Lookgewassen zijn enorme smaakmakers in je voeding. Wat rekenen we onder die lookfamilie, de Alliaceae?
Alle soorten uien: gewone ui, bosui, lente-ui en rode ui. En verder onder andere: knoflook, daslook, sjalotten, bosui, lente-ui, zilveruitje, oerprei, bieslook, knoflookbieslook, kraailook en St-Jansui, een vroege ui die je voor Sint Jan/Midzomerfeest (24 juni) oogst. De laatste twee vormen broedbolletjes. Veelal zijn het bolgewassen, waarvan je blad en bol kunt gebruiken.
Look geeft ontzettend veel smaak aan het eten en heeft ook gezondheid bevorderende eigenschappen. De hele familie zit vol vitaminen, mineralen en fytonutriënten en dat is, zeker in het voorjaar, een groot pluspunt. Bieslook kun je bijvoorbeeld al heel vroeg oogsten, in een periode dat het aanbod aan verse groenten nog gering is.
Daslook (Allium ursinum) is een hele mooie telg van de familie. De plant heeft tijden op de rode lijst gestaan (dus streng verboden te plukken), maar sinds 2017 mag het weer. Met mate uiteraard, want als je te veel plukt, ben je de plant aan het uitroeien. In delen van Limburg komt de plant in een bosachtige omgeving, nog veel in het wild voor en het is een geweldig mooi gezicht als de plant in het voorjaar bloeit en er onder de bomen een ‘wit tapijt’ ligt. De bladeren hebben een zachte knoflooksmaak en zijn heel geschikt om pesto van de maken. Let wel op, want de bladeren van de daslook zijn gemakkelijk te verwarren met het blad van het lelietje van dalen en dat is een giftige plant!
Een vreemde eend in de bijt is look zonder look (Alliaria petiolata). Aan de Nederlandse naam zou je denken dat de plant ook bij de lookfamilie hoort, maar dat klopt niet. Het is een lid van de Brassicaceae, de kruisbloemenfamilie, een familie die goed te herkennen is aan de vier bloemblaadjes. Je komt het kruid veel tegen in april/mei en het heeft een heerlijk zachte ui/knoflook smaak (dat dan wel weer). De Latijnse naam Alliaria is afgeleid van de lookfamilie.
Van de meeste soorten kun je naast het blad en de bollen ook de bloemen gebruiken. Dan heb je niet alleen een smaakmaker, maar ook een mooie versiering van je gerecht.
Uit de volksgeneeskunde kennen we de familie onder andere als remedie tegen een verstopte neus. Een doorgesneden ui op een schoteltje naast je bed als je verkouden bent, zorgt ervoor dat je weer beter kunt ademhalen.
Nog een huismiddeltje: uiensiroop. Hol een ui uit en vul de holte met bruine suiker of honing. Of snijd de ui in stukjes en vul een glazen potje met afwisselend stukken ui en suiker of honing. In 24 uur wordt alle sap uit de ui getrokken en ontstaat een siroop die van oudsher bekend staat als hoestdrank.
Tekst : Rika Verhoef
Fotos’s : Neroli & Roses