IJzerhard (Verbena officinalis) is een beetje een onopvallende, maar charmante plant uit de IJzerhardfamilie (Verbenaceae). De kleine lila bloemetjes aan het eind van de lange stugge stengels geven de plant een wat ijl voorkomen. Maar vergis je niet, ze kunnen stevig geworteld in de grond staan. De plant is inheems (en ietwat zeldzaam) in Nederland, en staat bij voorkeur op stenige, stikstof- en kalkrijke bodems. Verder komt deze soort voor in gematigde zones verspreid over de wereld.
Zo onopvallend als het uiterlijk misschien gevonden wordt, zo interessant zijn de inhoudsstoffen die in dit kruid verstopt zitten.
IJzerhard werd lange tijd gebruikt in de traditionele kruidengeneeskunde (inclusief de Traditionele Chinese Geneeskunde) vanwege de ontstekingsremmende, antimicrobiële, en slijmoplossende eigenschappen, en kent een behoorlijke range aan toepassingen. Denk bijvoorbeeld aan ziekten van de bovenste luchtwegen (zoals verkoudheid zeker als er ook koorts aanwezig is), aandoeningen aan de urinewegen en het zenuwstelsel, spijsverteringsproblemen, bij huidziekten en moeilijk genezende wonden.
Wetenschappelijk onderzoek (in vitro en in vivo) laat zien dat IJzerhardinderdaad een indrukwekkende lijst aan mogelijke therapeutische toepassingen heeft. Naast bovengenoemde eigenschappen laat onderzoek o.a. ook antioxidante, pijnstillende, angstremmende, wondhelende en kalmerende eigenschappen zien.
De therapeutisch werking van IJzerhard wordt voornamelijk toegekend aan diverse polyfenolen, zoals iridoïde glycosiden, fenylpropanoïde glycosiden, fenolzuren en een aantal flavonoïden (zie tabel).
|
Iridoïde glycosiden |
Fenylpropanoïde glycosiden |
Fenolzuren |
Flavonoiden |
|
verbenaline |
verbascoside |
chlorogeenzuur |
kaempferol |
|
aucubine |
isoverbascoside |
ferulazuur |
apigenine |
|
hastatoside |
eukovoside |
protocatechuïnezuur
|
luteoline |
|
|
|
rozemarijnzuur |
scutellareine |
|
|
|
dicaffeoylquininezuur derivaten |
pedalitine |
Neem bijvoorbeeld verbenaline. Verbenaline is o.a. onderzocht op het effect op Natural Killer Cells. Het zou een toename in de efficiëntie van de NK-cellen bewerkstelligen, wat het interessant maakt voor de bestrijding van virale infecties. Ook wordt verbenaline onderzocht in relatie tot het behandelen van Alzheimer.
Omdat er verder niet veel klinisch onderzoek naar IJzerhard gedaan is, wordt het weinig ingezet door klinische fytotherapeuten. Bij herboristen echter is het nog steeds een geliefd kruid om in te zetten, bijvoorbeeld bij klachten aan de vrouwelijke geslachtsorganen.
Zelf ook aan de slag met IJzerhard? Volgende keer beschrijven we een recept voor een hoestsiroop met IJzerhard. Zodat je goed voorbereid bent op het moment dat de R weer in de maand komt.
Bronnen
- Dai, X., Zhou, X., Shao, R., Zhao, R., Yanamandra, A. K., Xing, Z., Ding, M., Wang, J., Liu, T., Zheng, Q., Zhang, P., Zhang, H., Wang, Y., Qu, B., & Wang, Y. (2023). Bioactive Constituents of Verbena officinalis Alleviate Inflammation and Enhance Killing Efficiency of Natural Killer Cells. International Journal of Molecular Sciences, 24(8), 7144.
- Kubica, P., Szopa, A., Dominiak, J., Luczkiewicz, M., Ekiert, H. (2020). Verbena officinalis (Common Vervain) – A Review on the Investigations of This Medicinally Important Plant Species. Planta Med, 2020; 86(17): 1241-1257.
- Mills, S. and Bone, K. (2018). Principles and Practice of Phytotherapy: Modern Herbal Medicine. Churchill Livingstone, Edinburg, 439-447.
- Mohini, K., Mohini U., Amrita, K., Aishwarya, Z., Disha, S., Padmaja, K. (2022).
- Verbena officinalis (Verbenaceae): Pharmacology, Toxicology and role in female health
- International Journal of Ayurvedic Medicine, Vol 13 (2), 296-304.
